Compensatie voor zwangerschapsverlof op vrije dag
Geplaatst op: 11-03-2025, 09:47:23
Als zwangerschaps- en bevallingsverlof samenvallen met vrijetijdsaanspraken in een cao of arbeidsovereenkomst, moet de werkneemster mogelijk gecompenseerd worden voor gemiste vrije dagen. Dat blijkt uit antwoorden van de Hoge Raad op prejudiciële vragen.
Een docente op een mbo-instelling had op grond van de cao 30 vakantiedagen en 30 ‘overige dagen’. Overige dagen – géén vakantiedagen volgens de cao – vielen bijvoorbeeld in schoolvakanties en de vrijdag na Hemelvaart. De cao bepaalde ook dat werknemers niet gecompenseerd werden als verlofdagen samenvielen met overige dagen. Op enig moment raakte de werkneemster zwanger. Haar zwangers- en bevallingsverlof viel samen met 13 overige dagen. De werkneemster meende dat ze voor deze dagen recht had op compensatie. De partijen kwamen er niet uit en legden de kwestie voor aan Rechtbank Rotterdam.
Dagen waren in feite vakantiedagen
Volgens de werkneemster waren de overige dagen in feite vakantiedagen en maakte de cao verboden onderscheid op grond van geslacht door deze dagen niet te compenseren. De werkgever meende dat de overige dagen ‘gewone’ vrije dagen waren, zoals weekend- en parttimedagen, die ook niet gecompenseerd werden bij een samenloop met verlofdagen. De rechtbank richtte zich tot de Hoge Raad met prejudiciële vragen.
Ruime uitleg van begrip ‘arbeidsvoorwaarde’
In antwoord hierop verduidelijkte de Hoge Raad dat discriminatie op grond van geslacht verboden is; werkgevers mogen geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen wat betreft (onder meer) de arbeidsvoorwaarden. De vraag was echter of hier wel sprake was van een arbeidsvoorwaarde. Volgens de Hoge Raad moet het begrip ‘arbeidsvoorwaarde’ ruim worden uitgelegd. Hoeft een werknemer volgens een regeling in de (collectieve) arbeidsovereenkomst niet te werken op een dag waarop hij normaal wel werkt, dan zal de regeling vaak als een arbeidsvoorwaarde moeten worden aangemerkt. Omdat de ‘overige dagen' in wezen niet verschilden van vakantiedagen en door werknemers waarschijnlijk ook zo werden gezien, ligt het volgens de Hoge Raad voor de hand dat de overige dagen in de cao golden als arbeidsvoorwaarde. In dat geval maakte de cao verboden onderscheid op grond van geslacht en moet het compensatierecht in de cao worden aangepast. De bal ligt nu weer bij de kantonrechter, die in zijn uitspraak rekening houdt met de antwoorden van de Hoge Raad.
Compensatieverplichting voor werkgevers
Werkgeversvereniging AWVN benadrukt dat de ruime uitleg van het begrip arbeidsvoorwaarde gevolgen kan hebben voor álle werkgevers die vrijetijdsaanspraken zijn overeengekomen met werknemers in een (collectieve) arbeidsovereenkomst. Vallen die samen met zwangerschaps- en bevallingsverlof, dan moeten werkgevers ervoor zorgen dat er geen ongelijke behandeling is tussen mannen en vrouwen. Dit zou kunnen leiden tot een compensatieverplichting.
Hoge Raad, 21 februari 2025, ECLI (verkort): 320
Bron: bijdrage van 7 maart 2025 op www.rendement.nl